Co zrobić, żeby mój uczeń umiał poczekać na nagrodę?
Wzmocnienia to nieodłączna część naszego życia. Jak mamy nową fryzurę słyszymy komplementy, jak wykonamy dodatkową pracę otrzymujemy premię, jak kupimy los na loterii – zdarza się wygrana. Wzmocnienia nie pojawiają się jednak w naszym życiu po każdym dobrze wykonanym zadaniu czy aktywności. Na większość wzmocnień musimy czekać, czasem nawet bardzo długo.
Podobnie jest w przedszkolu czy szkole, nie za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje naklejkę lub ocenę, nie za każde wykonanie zadanie – nagrodę a na czerwony pasek na świadectwie musi czekać cały rok.
System żetonowy w terapii dzieci z ASD – skuteczne narzędzie wsparcia rozwoju.
Czekanie na nagrodę może być bardzo trudne dla ucznia z ASD. W takich sytuacjach mogą pojawić się zachowania trudne. Jak więc nauczyć naszego ucznia czekania na atrakcyjną nagrodę. Mamy świetne rozwiązanie. Zastosuj w swojej pracy system żetonowy.
Gospodarka żetonowa to system motywowania, który wykorzystuje zgeneralizowane wzmocnienia warunkowe do wypełniania przerwy między pożądanym zachowaniem a wzmocnieniem docelowym (Bąbel, Suchowierska, Ostaszewski, 2015).
Jak działa system żetonowy?
Zasada systemu jest prosta: za wykonane zadanie lub poprawne zachowanie, dziecko otrzymuje żeton. Żetony mogą być bardzo różne: mogą to być liczmany czy płaskie klocki, ale także obrazki z ulubionymi postaciami z bajek ucznia (Budzińska, 2020). Po zebraniu określonej liczby żetonów, uczeń może je wymienić na nagrodę, która ma dla niego dużą wartość. Nagrody muszą być różnorodne, od ulubionych przekąsek, przez czas na zabawę, aż po możliwość oglądania ulubionej bajki. Kluczowe jest, aby nagroda była motywująca dla dziecka, co zwiększa efektywność terapii.
Jak przygotować system żetonowy?
Do przygotowania systemu żetonowego potrzebne Ci będą: twarda tabliczka formatu A5, żetony, rzepy oraz zalaminowany napis „Koniec” lub zalaminowany symbol uśmiechniętej buźki.
Teraz przyklej jeden długi miękki rzep po lewej stronie tabliczki – a po prawej pocięte kawałki rzepów – tyle ile masz żetonów. Pod nimi przyklej napis „Koniec” lub symbol uśmiechniętej buźki. Do żetonów przyczep twardy rzep. I Twoja tabliczka jest już gotowa.
Jak sprawić, by mój system żetonowy miał duże znaczenie dla ucznia?
Pamiętaj, tabliczka żetonowa to jeszcze nie wszystko. Musisz zaplanować system wymiany – czyli ustalić co Twój uczeń otrzyma po uzbieraniu wszystkich żetonów. Przygotuj zabawki i smakołyki oraz zdjęcia aktywności i pozwól uczniowi wybrać na co ma ochotę 😊
Jak stosować system żetonowy?
Kiedy masz już gotową tabliczkę żetonową i system wymiany możesz rozpocząć stosowanie systemu motywacyjnego.
- Pamiętaj – wprowadź tabliczkę żetonową podczas wykonywania opanowanych przez ucznia zadań – łatwiej mu było zrozumieć o co chodzi w jej działaniu.
- Nagradzaj nie tylko poprawne odpowiedzi ucznia ale również właściwe zachowania.
- Pamiętaj, to Ty decydujesz kiedy uczeń otrzymuje żeton.
- W pierwszej fazie uczenia warto ostatni żeton podać uczniowi do ręki – wtedy szybciej zauważy, że uzbierał wszystkie żetony.
- Bardzo ważne jest, żeby uczeń samodzielnie zauważał, że uzbierał wszystkie żetony. To on musi oderwać napis „Koniec” lub symbol uśmiechniętej buźki i podać Ci je Tobie nawiązując kontakt wzrokowy.
Przygotowanie tabliczki żetonowej i wprowadzenie jej do terapii dziecka z ASD może być trudnym zadaniem. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej i zobaczyć jak stosuje się taką tabliczkę w praktyce – zapraszamy na nasz kurs doskonalący: „Stosowana Analiza Zachowania w terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu”. Daty szkoleń znajdziesz tu Kalendarz Szkoleń
Bibliografia:
Bąbel, P., Suchowierska, M., & Ostaszewski, P. (2015). Analiza zachowania od A do Z. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Budzińska, A. (2020). Skuteczna terapia dziecka z autyzmem: praktyczny poradnik dla terapeutów i rodziców. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.